de straatkabouter

Voorjaar 2017

De straatkabouter is een project dat bij toeval is ontstaan en daarna een eigen leven is gaan leiden. Inmiddels zijn er ongeveer 700 unieke kabouters verspreid in en om Zwolle en enkele andere streken.

 

De kabouter probeert op zijn eigen manier bij te dragen aan de maatschappij. Je komt hem tegen in uiteenlopende situaties en verschillende hoedanigheden. Niet elke kabouter is diepzinnig en doordacht. Ze maken plezier en zijn voor vermaak van kinderen en volwassenen. Achter het schijnbaar onschuldige karakter van de straatkabouters schuilt echter een andere wereld. De kabouters communiceren met elkaar en zijn verongelijkt over de stand van zaken. De gemaakte wereld van uiterlijk vertoon, die ten koste gaat van echte schoonheid. De straatkabouter verbaast zich als hij ziet hoe individueel onze maatschappij is. Gelukkig is niet alles gitzwart en negatief. Er zijn er ook lichtpuntjes die ons bewustzijn bijschaven als we de schaduwpers (media) kunnen negeren. Wanneer we maar echt kijken en het ook willen zien.

 

September 2019

Inmiddels zijn er meer dan 3000 unieke kabouters en poezen en verspreid. Vanaf 17 maart 2017 tot heden heeft de kabouter zich ontwikkeld tot een kritische beschouwer, die met lede ogen aanschouwt hoe de samenleving minder leefbaar wordt. In navolging van de kabouterbeweging in de jaren 60 en 70 is hij meer geëngageerd, met aandacht voor maatschappij, omgeving en welzijn.

Vastgeroeste denkpatronen vormen samen met het individualisme een gevaar voor de maatschappij. Een van de bijverschijnselen is eenzaamheid. Maar ook het ontbreken van magisch denken is een gemis. Het gebruik van social media en de invloed die de schaduwpers op ons hebben is onmiskenbaar. Mythische wezens worden alleen nog geconsumeerd in games of series als Game of Thrones. Het stimuleren van de fantasie is belangrijk, ook op latere leeftijd. De kabouters proberen daar aan bij te dragen op een soms humoristische wijze en met een kritische boodschap. Een reactie op de met reclame overspoelde wereld. Een oproep om zelf te denken.

 

De straatkabouter is altijd humeurig of chagrijnig en maakt zich druk over de huidige situatie: over de consumptiemaatschappij, het kapitalisme en de schaduwpers. Door middel van oneerlijke marketing, (sluik)reclame en social media, probeert de schaduwpers ons op slinkse wijze producten aan de man te brengen. Met als doel ons zo min mogelijk zelf te laten denken en ons onbewust te stimuleren tot consumeren. De zogenaamde ‘fitte wereld’, met verantwoord biologische voeding, is een schijnwereld die mede mogelijk wordt gemaakt door de instandhouding van landbouw en veeteelt op grote schaal. Social influencers beïnvloeden volgende generaties vaak zonder zelf te beseffen waar ze aan meewerken. Onschuldige, en vooral jonge (aanstaande) consumenten worden, zonder dat zij het door hebben, klaargestoomd om producten te gebruiken en hun droom na te leven. De roem lijkt naar ons hoofd te zijn gestegen. Het voorgespiegelde ideaalbeeld is niet realistisch. De ideale wereld begint op een rode stip, waar je beoordeelt wordt op je al dan niet aanwezige talent. Iedereen verhoudt zich tot deze schijnwereld, waarin het nog steeds noodzakelijk is om op te komen voor de natuur en minderheden. De werkelijkheid biedt weinig ruimte voor fantasie, want iedereen moet mee in de trein. Onverantwoord gedrag en een opmars naar vroege burn-out klachten, omdat men vaak niet aan de verwachting kan voldoen. Dus kom tot rust en kijk naar jezelf in plaats van naar je omgeving.

 

In kabouters moet je geloven

Vroeger was het eng om gevolgd te worden, tegenwoordig is het ontbreken van volgers een gebrek aan populariteit. Zonder ‘likes’ is de wereld vlak en kleurloos. We streven allemaal naar erkenning. In tegenstelling tot vroeger komt die niet uit de directe omgeving, maar uit een anonieme soep van internetgebruikers, die ongenuanceerd oordelen en veroordelen. Kennis en status zijn tegenwoordig fluïde en breekbaar. Geluk is niet af te meten aan volgers of gelovigen die de boodschap leuk vinden of delen. Geluk zit in kleine dingen, luidt het adagium. In kabouters moet je geloven en Oranje Vrijstaat is daarmee niet minder reëel dan de ‘echte’ wereld.

 

Het verhaal

Tijdens het proces zijn er verhalende elementen ontstaan. Zo heeft de kabouter gezelschap gekregen van een poes, hij laat konijnen uit, verzet zich tegen de schaduwpers en veracht de cosmetische chirurgie zonder noodzaak. Botox en permanente make-up worden even normaal als het bijwerken van de bikinilijn. Zijn zoektocht gaat over identiteit en het ontbreken daarvan. Hij komt in opstand tegen de maakbare mens. Met muts, zonder muts, met poes, zonder poes, vanuit de ruimte. Verweven met Christelijke symboliek is de relatie tot het geloof en de poes een andere verhaallijn die is ontstaan. Evenals tussen kabouters onderling, die ook een relatie met elkaar aangaan. Op die manier zijn alle dingen ontstaan zonder het af te dwingen of te willen. Door gewoon te doen, met als voorlopig hoogtepunt deze expositie en de lancering van ‘Straatkabouter Knetterbier’. Proost!

 

Kabouterjargon

kabouter - iemand die zich een alternatieve jongere voelt

Oranje Vrijstaat - land dat door de kabouters in hun verbeelding wordt bewoond

knetterwinkel - winkel waar mensen te duur hun producten kopen

schaduwpers - alle media behalve de kabouterkrant